Dit is de proefnotitie van het Afterparty Topper Wheat bier. Dit bier is afgevuld op fust en geforceerd gecarboneerd. Dit betekent dat er geen nagisting in het vat heeft plaatsgevonden, maar dat er door het opdrukken van koolzuur, er druk in het bier is geperst. Dit bier is vergist met twee gistsoorten: de US-05, een all-round gist met een clean gistkarakter van Fermentis en de BRY-97, een nieuwe gist die net als de US-05 een American Ale gist is, maar van een andere leverancier (Danstar). Hieronder zijn beide gisten met elkaar vergeleken.
BRY-97
Het linker bier op de foto. Een licht troebel bier met een geel, gouden kleur. Er is weinig zichtbaar koolzuur aanwezig. Het schuim is door het geforceerd carboneren heel fijn en blijft heel lang staan en blijft mooi aan het glas plakken.
De geur is licht hoppig met een citroenachige citrus. De gist geeft een neutraal karakter en lijkt meer ruimte te geven aan de hoppigheid. Er is een prettige, iets houtige geur van de hop aanwezig. De tarwe zorgt voor een licht granige geur en het bier heeft een lichte dextrineuze moutigheid.
De smaak is licht en hoppig, de geur vertaalt zich in de smaak: een lichte moutigheid met een milde, citroenachtige hoppigheid. De hop overheerst hier echter niet, maar levert citrus en frisheid. De gist is prima geschikt voor dit bier. Het mondgevoel is iets plakkerig en de smaak is zoetig.
US-05
Het rechter bier op de foto. Het bier is troebeler dan de BRY-97, vanwege het eerder tappen van dit bier. Op de bodem ligt hier nog wat gist. Dit zal langzaam minder worden. Er is weinig koolzuur aanwezig. Het schuim is ook hier erg dik en fijn en blijft ook netjes aan het glas plakken.
De geur is gistiger en de hoppigheid lijkt minder uitgesproken dan bij het andere bier. De zwevende gisten kunnen wat hoppigheid hebben opgenomen. Bij het afvullen was er geen verschil in helderheid, dus er is geen reden om aan te nemen dat er verschil is in bezinksnelheid. Het bier is wel hoppig en heeft ook citrusachtige, hoppige geuren.
De smaak is clean, licht en hoppig, het bier lijkt qua hoppigheid en moutigheid iets vlakker dan de andere versie. Het bier is minder plakkerig. De bitterheid van het bier is een fractie scherper, maar valt alleen op door ze naast elkaar te proeven.
Oordeel
De bieren zijn allebei redelijk vergelijkbaar, de BRY-97 heeft een iets uitgesprokener hoppigheid en de moutigheid is hoger. Er is een lichte fruitigheid aanwezig. De vergistingsgraad is lager dan de US-05. De US-05 geeft een klein beetje een hardere bitterheid en de smaak is wat cleaner. Er is wat minder hoppigheid en moutigheid in het bier aanwezig.
Er is dus een goede kans dat de gisten uitwisselbaar zijn. Hier zijn meer brouwsels voor nodig.
Op 2 juni 2013 zal het Open Nederlands Kampioenschap amateur bierbrouwen worden georganiseerd. Amateurbierbrouwersvereniging 't Wort Wat organiseert het ONK, in samenwerking met de Haarlemse bierbrouwerij Jopen.
Afgelopen week is er geïnventariseerd welke bieren er opgestuurd gaan worden door
brouwerij de Watertoren voor het ONK in Haarlem. Voorheen wilde ik nog wel eens een bier insturen dat iets mankeerde of net buiten een stijl viel. Hierbij wilde ik dan de opmerkingen van de keurmeester horen, zodat er in de toekomst iets verbetert zou kunnen worden aan het bier. Inmiddels wil ik eigenlijk alleen maar de beste bieren inzenden. Met ongeveer 3 maanden tussen brouwen en drinken, lijkt een dergelijk evenement zich altijd plotseling aan te dienen. Dit maakt de hoeveelheid bieren die prima op dronk zijn vrij klein. Elke keer neem ik me voor om de volgende keer 6 maanden vantevoren een plan op te stellen om bijvoorbeeld in elke categorie een bier in te kunnen zenden of alle pijlen te richten op een enkele klasse. De B-klasse bijvoorbeeld is een klasse waar relatief weinig bieren ingezonden worden. De kans dat je je tussen de winnaars bevindt, is dan groter. Op de site van ONK2013.nl staat een tussenstand per klasse: A:50 B:27 C:89 D:66 E:11 V:36. De E-klasse is een kloon van het Jopen Koyt bier.
Na een kritische schifting van de bieren, zijn de volgende bieren verkozen als potentiële prijswinnaars:
1) Saison / Het Veenlijk - Klasse A
De
Saison is een erg droge saison met de typische kurkige en wat
kelderachtige geur en smaak. Het bier doet redelijk bitter aan door de
verre uitvergisting. In de nasmaak komt er een nobele en wat harsige
hoppigheid opzetten. Het bier is een standaard voorbeeld van een saison.
Mijn voorspelling: 79 punten.
Dit bier heeft 71 punten gekregen. Het commentaar: Redelijk bier, maar geen Saison. Gebruik minder donkere mout en vervang dat door suiker voor een hogere vergistingsgraad en doordrinkbaarheid. Hopgift mag ook hoger.
Dit was het enige bier waar ik het absoluut niet eens ben met het commentaar. Het bier is heel droog en het bier is goed bitter. Donkere mouten zitten er niet in. Een 17e plaats in de A-klasse.
2) Granaatappel blond / Persephone- Vrije Klasse
Dit
bier ontwikkelt zich nog erg. In het begin was het bier erg zoet met
heel veel rood fruit, nu lijkt het fruit zich in het bier te mengen en
is de fruitigheid subtieler en het bier is beter in balans. Door de
Citra hop heeft het bier een citroenachtige geur en smaak. Mijn
voorspelling: 85 punten.
Dit bier heeft 79 punten gekregen. Het commentaar: Mooi, helder bier. Zeer fruitige geur. Fris, meer 'citrusachtig'. Smaak wat samentrekkend, niet zoetig. Fruitig. Goed in balans, Koel drinken!
Hier kan ik wel mee eens zijn. Een mooie 8e plaats in de V-klasse.
3) Chipotle Chocolade Stout / Diablo Fuego - Vrije Klasse
De
Chipotle ale is een erg apart bier met de peper, chocolade en de
vanilletoevoeging. Het bier smaakt elke keer anders; van redelijk pittig
naar gebrand en niet pittig. Mijn voorspelling: 81 punten.
Dit bier heeft 84 punten gekregen. Het commentaar: Mooi complexe, uitnodigende geur. Gebrand, donker moutig, peper duidelijk aanwezig, maar niet te sterk. Nasmaak is branderig, maar uitnodigend. Goed gelukt!
Dat is een mooi commentaar, helaas maar een 5e plaats in de V-klasse.
Uiteindelijk zat ik er naast met mijn voorspellingen, maar ben wel tevreden. Op naar het OBBK in september!
In voorbereiding op de Felix rookporter, is dit een experiment om de kracht van de rooksmaak aan het zelfgerookte mout te testen. Een royale hoeveelheid rookmout met bijna de helft van de stort is er gebruikt. In de Felix rookporter wordt er slechts 25% van de stort aan rookmout gebruikt. Het wort rook behoorlijk intens naar rook en combineerde prima met de flink gebrande wortgeur. In dit bier is er ook veel zwarte mout gebruikt. Een Porter is minder gebrand en milder in de donkere mouten. Aangezien dit een experiment is, is er maar 5 liter van gemaakt.
Aantal liters------- : 5 liter
Gewenst begin SG---- : 1050
Brouwzaalrendement-- : 75 %
Totaal brouwwater--- : 7.3 liter
Spoelwater---------- : 2.3 liter
Maischwater--------- : 5 liter
Kooktijd------------ : 45 minuten
Berekende kleur----- : 96.9 EBC (Morey)
Berekende bitterheid : 68 EBU (Tinseth)
42.2% 504 g Pilsmout 3 EBC 3 EBC
45.2% 540 g Rookmout 4 EBC
2.3% 27 g Special B 391 EBC
2.3% 27 g Carafa type 1 800 EBC
8% 95 g Zwartemout 1400 EBC
Bloemen---11 g 4.3 %az FWH B Fuggle (USA)
Bloemen---7 g 12 %az 45 min B Organic Pacific Gem
Bloemen---12 g 12 %az 5 min B Organic Pacific Gem
De Pacific Gem hop schijnt een wat houtig en blauwe beskarakter aan het bier te geven. De hop rook erg goed. Een beetje het midden tussen een Europese en Amerikaanse hop. De geur was ongeveer zoals Brewer's Gold en Northern Brewer.
Gistsoort----------- : Fermentis Safale S-04
Twee dagen na het begin van de vergisting is er 90 gram granaatappelsiroop en 50 ml koudgetrokken koffie toegevoegd. Er is na de hoofdvergisting 5 gram eikensnippers in whisky toegevoegd en twee dagen laten trekken voor het bottelen.
Maischschema
35m/64°C Maischdikte is: 4.17 L/kg
20m/73°C Maischdikte is: 4.17 L/kg
Een Berliner Weisse heeft een apart brouwproces. Bij het brouwen van dit bier is er geprobeerd om met behulp van de melkzuurbacterien op het kafdeeltje van pilsmout een zuur bier te brouwen. Het brouwproces is hier beschreven. Doordat de pH van het wort wel gezakt was na 24 uur in contact met het mout, maar niet ver genoeg, is er melkzuur aan het wort toegevoegd. Hierbij is er een wort ontstaan dat een niet alledaagse geur had. Hieronder volgt de proefnotitie van dit bier.
Uiterlijk: een donkergeel, oranje kleur met een grove schuimkraag. Het bier is een klein beetje wazig. Het schuim zakt na enige minuten in tot een dunne laag.
Geur: het bier ruikt licht melkzurig, een milde zurigheid die zeker niet de sterkte van een Berliner Weisse heeft. Daarnaast is er een minder frisse geur die wat groenig/DMS-achtig aandoet. Het bier is niet lang gekookt en door het lage alcoholgehalte en lage bitterheid worden dit soort geuren wat makkelijker te proeven.
De smaak is meer melkzurig dan de geur doet vermoeden, maar haalt het niet bij een echte Berliner Weisse. Het milde zuur geeft het bier desondanks een heerlijke frisheid die het goed zou doen in de zomer. Van de minder frisse geur is niets van te proeven. Er is een bepaalde lichte moutigheid, die wat smaken als hooi en licht notig geeft. Een hele lichte vorm van DMS is te proeven. Voor de bierstijl heeft dit bier te veel alcohol, maar met zijn 4,5% nog steeds veel smaak. Het mondgevoel is niet zoet of plakkerig, en is aan de dunne kant. Dit pas wel goed bij de subtiele smaken van het melkzuur en de lichte moutbasis. Het bier drinkt zeer makkelijk weg.
Bij een volgende brouwpoging zou het bier meer zuur moeten hebben voor een Berliner Weisse. Deze poging is echter ook al mooi doordrinkbaar en subtiel van smaak. Een donkere variant zou een mooi bier op kunnen leveren.
Met de zelfgerookte mout op eiken, beuken en Mesquite hout staat er nu een rookporter op de planning. De rookmout is redelijk heftig in smaak en is bedoeld om een mooie rokerige toets te geven, niet om een rookbier a la Schlenkerla te maken. Hier wordt vaak 100% rookmout gebruikt. De rooksmaak zal een goede balans moeten bieden aan de gebrandheid.
Voor het recept heb ik gekozen voor een Robust porter recept. Volgens de bierstijl een bier met een goede moutbasis, in het midden wat donkere caramout, aangevuld met ontbitterde donkere mouten. De bitterheid is niet hoog, zodat de rook mooi kan uitkomen.
Biertype: D Porter (Robust)
Aantal liters--: 25 liter
Gewenst begin SG---- : 1060
Brouwzaalrendement-- : 72 %
Totaal brouwwater--- : 39.25 liter
Spoelwater---------- : 10.25 liter
Maischwater--------- : 29 liter
Kooktijd------------ : 75 minuten
Berekende kleur- : 75.6 EBC (Morey)
Berekende bitterheid : 31 EBU (Tinseth)
Mout
39.6% 2914 g Pilsmout 3 EBC 3 EBC
33% 2429 g Rookmout 4 EBC
7.7% 566 g Münchnermout type 2 22 EBC
6.6% 485 g Caramunich 123 EBC
1.9% 139 g Special B 391 EBC
2.8% 206 g Carafa III 1084 EBC
2.8% 206 g Carafa type 1 800 EBC
1% 73 g Geroosterde gerst 1000 EBC
4.6% 338 g Havervlokken 4 EBC
De carafa mout is een zogenaamde ontbitterde moutsoort, hier is het kafdeeltje verwijderd, waardoor het een mindere moutbittere, gebrande smaak aan het bier geeft.
Hop
20 g 10.5 %az 075 min B Target
25 g 6.7 %az 015 min B Fuggle (GB)
Gist: Fermentis Safale US-05 of Ringwood ale.
Maischschema
75m/68°C Maischdikte is: 4.04 L/kg
10m/73°C Maischdikte is: 4.04 L/kg
