Afscheid van Brouwerij De Watertoren

Een maand geleden hebben we bij Brouwerij De Watertoren een brief binnengekregen van een advocaat met het vriendelijk verzoek tot het wijzigen van de naam van de brouwerij en deze blog vanwege het merkenrecht. Tegen een kleine vergoeding zouden we dan een vervelende proces of erger (!) kunnen voorkomen. Aangezien we bij de brouwerij niet vies zijn van een paar centen, hebben we resoluut afgeslagen en zijn we met klamme handjes weggelopen. In ons hoofd alleen maar hopend dat ze ons terug zouden roepen met een beter bod. Alsof je in Thailand wegloopt bij een straatverkoper. Na de volgende brief met een toezegging van een bedrag van een aantal nullen konden we eindelijk de billen weer ontspannen. Aanpakken en wegwezen!

Nu alles achter de rug is en we het geld op de bank hebben staan, is dit het afscheid van de naam Brouwerij De Watertoren. Eigenlijk een belachelijk naam; de brouwerij zit helemaal niet in een watertoren. Met een beetje geluk en heel hoog springen, kan je het topje van het dak nog net zien. Ze mogen trouwens van mij de naam houden, het sloeg nergens op. Maar verzin dan maar eens een goede naam. Het brouwerijlandschap is tegenwoordig vol en er worden heel veel slechte namen bedacht. Vol goede moed is er een hele middag Post-it notes geplakt en gebrainstormd, maar beter dan brouwerij de Lamme Tak of brouwerij Seperator werd het niet. Ook alle suggesties van ooms, tantes, verre vrienden en onbekenden leverden een bak ellende op. Brouwerij de Pollepel, iemand? 


En net toen het qua namen niet erger leek te kunnen, kwam de nieuwe naam in een visioen binnen. Dit is de naam, geen twijfel meer over mogelijk.

 Brouwerij Het Ferment   

is geboren! 

Er zal niets veranderen aan de opzet en insteek van de brouwerij. De recepten zullen nog steeds experimenteel zijn en de bieren zo veel mogelijk apart.  Volg brouwerij Het Ferment via de volgende link.
  

Proefnotitie: Kinhem & De Watertoren - American Wheat

De enorme opkomst van nieuwe kleine brouwerijen en hobbybrouwers is geweldig. Op social media, kranten en tv is er regelmatig te lezen dat er weer een nieuwe brouwerij is begonnen. En als je vertelt dat je als hobby bier brouwt, dan zijn er altijd wel mensen die ook wel eens gebrouwen hebben of iemand kennen die dat doet. Bierbrouwen is hip! 

Toen ik met brouwen begon in moeders keuken, was er één bierbrouwforum en een enkele site over bierbrouwen. Het was voldoende om de basis van het brouwen te leren en apparatuur zelf te maken om te filteren en koelen. In mijn directe omgeving was er niemand die dezelfde interesse voor bier en brouwen had. Nu zijn er zoveel sites dat je soms door de bomen het bos niet meer kunt zien. In het begin van mijn brouwcarrière kreeg ik veel vragen over hoe je van graan nu eigenlijk zo'n heerlijk bier kunt maken, hoe bier bitter wordt tot aan hoe je die doppen op de flessen krijgt. Nu zijn er zoveel 'experts' die allemaal verstand hebben van bierbrouwen. Ik sta vol verbazing te kijken als hobbybrouwers na 2 jaar thuisbrouwen met een commerciële brouwerij beginnen en dat dan ook heel goed doen. Het zijn mooie tijden voor het bier en zoveel brouwerijen en hobbybrouwers zorgen natuurlijk alleen maar voor meer goed en beschikbaar bier. 

Op sommige momenten voel ik me als hobbybrouwer als een personage uit de Britse serie Little Britain: The Only Gay In The Village. Net als hij, maar dan natuurlijk als de "Only Brewer In The Village" ontken ik het liefst het bestaan van zoveel andere bierbrouwers om maar lekker bijzonder te blijven. Aan alle kanten schieten brouwers voorbij die ogenschijnlijk alleen maar heerlijk bier brouwen. Brouwen is niet langer een mysterie, men heeft het geheim ontdekt hoe je van mout, hop, water en gist een prachtig schuimende godendrank kan produceren. En nu de aap toch uit de mouw is, het IS eigenlijk ook helemaal niet zo moeilijk, want eerlijk gezegd: bierbrouwen wordt al honderden, of duizenden jaren gedaan, dus hoe moeilijk kan het zijn? 

Bier brouwen is geen unieke hobby meer, maar is dat jammer? Door de brouwhype heb ik een aantal leuke bierprojecten met brouwerij Klein Duimpje en Kinhem gedaan. Er staat nu een glas voor me met een ietwat troebel bier met een romige schuimkraag. Op het etiket op het flesje staat Kinhem & Brouwerij De Watertoren American Wheat. Het is de laatste creatie tussen brouwer Louis en mijzelf. Ik ben er trots op en vind het een superkick. Van alle kanten, op Untappd, online bierwinkels en slijters zie ik het bier verschijnen. Liefhebbers drinken het bier en geven hun ongezouten mening. Het zijn mijn 'Fifteen minutes of fame', ook al weet niemand wie nu eigenlijk echt achter bouwerij De Watertoren schuilt. Hieronder volgen mijn proefnotities van dit bier.
 
Het bier schenkt in met een gele kleur en een romige schuimkraag. Het laatste deel van het flesje brengt wat troebel met zich mee, maar het is tenslotte een tarwebier, dus het is toegestaan. 

De geur heeft wat witbierachtigs in zich, het zal de tarwemout zijn. Een lichte weeïgheid. Daarnaast is de hoppigheid goed te ruiken, zonder echt te barsten van het hoparoma. De Amarillo is fruitig en de El Dorado wordt vaak omschreven als winegum. Het zijn geen citrushoppen en het bereikt niet het niveau van een IPA. Er is weinig tot geen gistkarakter aanwezig en dat is ook de bedoeling geweest.

De smaak is het meest prettige onderdeel aan het bier. Simpel omschreven is dit een tarwebier met een hogere bitterheid en hoparoma. De gebruikte tarwemout biedt een granigheid en volheid, de bitterheid is voor een normaal witbier te hoog, maar geeft het bier een goede kick. Het hoparoma is prettig, de fruitige hoppen zijn fris. Een goede verbetering voor een volgende versie is het omhooghalen van het hoparoma. Dit zou volgens de bierstijl beter passen en zou het bier wat 'specialer' maken. Het mondgevoel van het bier is dun genoeg om het doordrinkbaar te maken, maar niet waterig, eerder licht plakkerig. 

Ik ben dik tevreden met het resultaat, er is altijd wel iets om te verbeteren. Beetje meer body, beetje meer hoparoma. Verders niks.

Proefnotitie: Van 't Achterrekkie

Dit is de proefnotitie van het huisbier van 't Veen, een blond bier wat de zoveelste iteratie van een recept is met een volle moutstort, T-58 gist en sinaasappelschil.

Het bier heeft een mooie goud-oranje kleur met een romig schuim dat netjes aan het glas kleeft en bij elke slok een ring achterlaat. Er is voldoende koolzuur aanwezig.

De geur is in de eerste aanzet erg 'Belgisch', een mix van een fruitig en kruidig gistkarakter met een gematigd fruitig hopprofiel. De fruitigheid doet mij sterk denken aan hoe de smaak van La Chouffe vroeger was. De kruidigheid wordt hoofdzakelijk bepaald door een kruidnagelsmaak, welke wordt aangevuld door een fruitigheid van de Amerikaanse koudhop. Het is een prettige geur die uitnodigt tot het nemen van een slok.

De smaak is bij de eerste slok kruidig en licht fruitig. De sinaasappelschil geeft een kruidigheid met een prettige citrus. De moutstort bevat geen suiker meer, in tegenstelling tot eerdere recepten en heeft daardoor een volle moutigheid die het bier in balans brengen. De hoppen zijn gekozen om elkaar aan te vullen, een bittere, een kruidige en twee citrus-fruitige hopsoorten. Als je goed proeft, zou je ze kunnen proeven. Vooral de late hoppen geven het bier een prettige fruitigheid en milde hoppigheid. In de smaak worden associaties van koriander, kruidnagel en kamille duidelijk. Deze komen van de gebruikte gist, welke raakvlakken met een witbiergist lijkt te hebben, fenolisch en kruidig. 

Het bier is precies goed voor een huisbier, niet te veel smaak, niet te weinig. Voldoende smaak en een mondgevoel wat er voor zorgt dat het bier goed doordrinkt. Na 5 minuten proeven, slokje, slokje is het glas leeg. Klaar voor nog een glas. Dit drinkt goed weg, doe er nog maar een! 
 

Proefnotitie: Diablo Fuego 2015

Zoals al eerder gemeld op deze blog: een nieuwe versie van de Diablo Fuego is afgelopen februari uitgekomen. Deze versie heeft een aantal kleine aanpassingen ten opzichte van het eerste bier, waarbij de grootste verandering de hoeveelheid pepers en pittigheid flink omlaag zijn gebracht. De eerste versie was wel erg pittig en niet voor ieders smaakpalet bedoeld. 

De Diablo Fuego 2015 smaakt meer naar het eerste concept-thuisbrouwsel, waarbij de chocolade en kaneel meer naar de voorgrond treden en de pittigheid alleen een verwarmend effect in het midden van de slok heeft. Meer balans, minder pittig dus. Hieronder volgt de proefnotitie van het bier.

Het bier schenkt in met een fijn, beige schuim dat vrij snel verdwijnt na het inschenken. Het koolzuurniveau is niet al te hoog en wat beter, minder, dan bij versie 1. 

De geur is vol van rook, pepers met een wat 'groenteachtige' draai. Een geur die moet groeien, maar na doorsnuiven volgt snel de chocolade, cacao en ergens ver weg de kaneel. De moutbasis is prettig en biedt een volle, moutige, donkere broodkorstgeur. 

De smaak is bij de eerste slok in een keer binnen! BAM! Een achtbaan van smaken: Mout, chocolade, peper, bitter en peper bij het doorslikken. De pittigheid is tintelend en geeft een aparte sensatie aan het bier. Het bier vult de hele mond met deze pittigheid en draagt verder bij aan de volheid en zwaarte van het bier. Na het doorslikken is de pittigheid snel verdwenen en nodigt het bier uit tot het nemen van nog een slok. De 9,5% alcohol zijn goed te merken, maar desondanks is de alcohol goed verborgen. 

Een bier met pepers zal nooit een allemansvriend worden, maar ik denk dat met dit recept meer mensen over de streep getrokken zullen worden om het bier te drinken. Voor een beoordeling van het bier kun je Untappd raadplegen.

Top 14 Nederlandse Bieretiketten

De laatste keer dat ik bij een bierwinkel rondliep, viel het me op dat sommige brouwers niet heel erg uitblinken in het ontwerp van het etiket, om het maar even netjes te zeggen. Een van de redenen voor mij om een niet bekend bier te kopen is de uitstraling en verzorging van het etiket. Dit is lastig, maar met een beetje brainstormen moet er toch wel iets van een goed ontwerp en naam worden bedacht? Persoonlijk laat ik (bijna) alle bieren liggen die gebrouwen zijn bij een brouwerij met in de naam een aap, hond, geit, varken, olifant of weet ik wat voor dier, die dan ook nog vaak lachen, waggelen of vliegen of zoiets. Als er dan ook nog een rommelig etiket op zit dat duidelijk in een avondje in elkaar is gebakken, laat ik dit soort bieren zeker links liggen. Waarom wordt er niet meer tijd besteed aan het uiterlijk en presentatie van het product?

Gelukkig zijn er ook veel Nederlandse brouwers die er goed over nadenken en tijd aan besteden. Voor de keuze van de top 14 heb ik alle etiketten van de brouwerijen die aangesloten zijn bij het Klein Brouwers Collectief (KBC) bekeken en de stroom aan allernieuwste bieren bij ABC-beers in de gaten gehouden. 

Deze lijst is gekozen op puur persoonlijke mening. Er zijn op Internet meerdere lijsten te vinden, bijvoorbeeld van de BAV, maar daar worden duidelijk andere criteria gebruikt. Om op deze persoonlijke lijst te komen zal het etiket strak, opvallend en onderscheidend moeten zijn. Zo'n etiket dat in het schap er uit springt. Hieronder de lijst.

#1   't IJ IPA
Bij de laatste vernieuwing van de stijl van 't IJ zijn de bestaande etiketten van de klassiekers Natte, Zatte en Columbus onderhanden genomen. De kleuren zijn duidelijker en in combinatie met de ruitvorm zien de labels van 't IJ er herkenbaar en onderscheidend uit.
Bij het label van 't IJ IPA is het traditionele ontwerp verlaten en is er een pin-up te zien op een transparant label. Het ontwerp is origineel, strak, fris en zeer herkenbaar. 

#2   SNAB Koning Honing
De etiketten van SNAB hebben recentelijk een update gehad. Op elk etiket van o.a. SPA, Koning Honing, Ezelenbok staan grappige cartoonachtige plaatjes met een duidelijk lettertype. De Koning Honing is het honingbier van de brouwerij. Op het label van dit bier is duidelijk de link van de bijen en de honing aanwezig, zonder dat het afgezaagd of geforceerd authentiek is geworden. Gewoon mooi strak vormgegeven en origineel.




#3   Van De Streek HopArt #2
Brouwerij van De Streek heeft voor het ontwerp van de HopArt serie de hulp ingeroepen van kunstenaars. De Hopart#2 is een Brown IPA en heeft een felroze etiket met een hele lelijke, kwijlende kat. Het doet een beetje denken aan Andy Warhol. Het label is modern, origineel en opvallend en is een mooi voorbeeld van brouwen en productpresentatie 'nieuwe stijl'.Niks geen eeuwenlange brouwtradities, maar nieuw en vooruitstrevend.




#4    Kompaan/Uiltje Collaboration
Bij deze collaboration is er op het etiket een woordzoekerpuzzel te zien waar de namen van de brouwers zijn weggestreept. Dit nodigt uit om het label eens beter te bekijken wat precies de bedoeling is. Het is origineel bedacht en niet geheel onbelangrijk is het bier, een hoppige porter, prima te drinken!



#5  Maximus Brutus - Pandora
De typische lijn van zwarte etiketten met zilvergouden opdruk van brouwerij Maximus zijn strak vormgegeven en mooi. Wat een stier precies met bier te maken heeft, weet ik niet, maar het ontwerp van het beest is mooi en origineel gedaan. 



#6    De Molen Goths and Vandals 
Dit is een wat ouder ontwerp maar is nog steeds een erg mooi etiket. Dit label breekt met de andere De Molen etikettontwerpen die wel veel informatie bevatten, maar niet erg origineel te noemen zijn. Dit is een stemmig ontwerp, waar een afbeelding van een barokkige (of Gothic?) vrouw je triest aankijkt. Het lettertype past perfect bij de gothische sfeer van het etiket. Het ontwerp is volledig zwart-wit, maar dit geeft de zware, zwarte stout een passend obscuur tintje.

#7  Muifelbrouwerij - Broeder Everardus
De Muifelbrouwerij heeft vanaf het begin goed ontworpen labels gepresenteerd. Het eerste bier, de Zuster Agatha, heeft een mooi, donker etiket dat goed past bij het bier. De Broeder Everardus is iets beter qua kleurstelling en lagen. Een bier met zo'n naam zou makkelijk af kunnen met een afgezaagde afbeelding van een lachende broeder met een glas bier in de hand, maar dit ontwerp is stijlvol en mooi.

#8   Butchers Tears Regular Music
Deze brouwerij houdt voor alle ontwerpen een minimalistiche stijl aan die  schetsachtig en artistiek is. De Regular Music vind ik van alle labels de mooiste, omdat deze getekend lijkt en niet met een programma is gemaakt zoals de andere labels in deze lijst. Met de bieren van deze brouwerij ben ik niet bekend, maar met namen als Broomrider, Misery King en The Fuzz spreken ze wel tot de verbeelding.
   

#9    Kompaan - 20
De Kompaan 20 was het eerste bier van deze brouwerij uit Den Haag. Het etiket is licht glanzend en heeft strakke lijnen. Door te spelen met de lettertypes en -grootte is het een etiket dat duidelijk, strak en herkenbaar is. De andere etiketten van de brouwerij hebben dezelfde opzet maar met verschillende kleuren en passen duidelijk binnen de lijnen van de brouwerij.

#10  Brouwerij Eanske - 1325
Deze brouwerij uit Enschede maakt een American Pale Ale met de naam 1325. Het bier heeft een sprekend etiket en logo waarbij een traditioneel logo mooi verenigd wordt met een strakkere stijl. Door het gebruik van één hoofdkleur is het een rustig en strak etiket dat mooi past bij een smal hoog flesje.
 

#11  La Trappe - Puur 
Het enige etiket in de lijst dat van een grotere brouwerij komt. Puur is een 100% biologisch bier en wordt gebrouwen door La Trappe. Het bier is blond en fijn hoppig en dit wordt mooi weergegeven door het etiket wat fris en mooi is vormgegeven. De kleur van de hopbellen lijkt te worden geaccentueerd door de mooie groene kleur van de letters en rand. Je krijgt al dorst van het etiket.



 

#12   De Leckere - Organic

De Biologische bieren van brouwerij De Leckere hebben een nieuwe stijl gekregen. De etiketten hebben een strakke, elegante stijl met een klein art-deco sausje eroverheen. Elke biologisch bier heeft zijn eigen kleur en is dus duidelijk onderscheidend.




#13   Brouwerij Ruig - Blonde Enigma 
Een voor mij onbekende brouwerij die een 'ruige' uitstraling heeft. Het etiket is in een soort zeefdrukpatroon geprint. Daarnaast zij de letters groot en grof, wat de indruk geeft van een oldschool concertposter. Leuk gedaan!



 
#14   Brasserie Bours - Pas de Saison
Brouwerijhuurder Bours uit Eindhoven is pas begonnen met brouwen en heeft twee bieren. Op het etiket staat veel informatie vermeld. Door te werken met verschillende lagen ontstaat er diepte in het etiket. Een duidelijk en strak etiket. 



Je vraagt je misschien af waarom er een top14 is gekozen? Eigenlijk omdat er niet veel meer mooiere ontwerpen te vinden zijn. Het ontwerp van de Diablo Fuego was natuurlijk een hele mooie, maar dan zou de lijst wel een hoog "wij van WC-eend, adviseren WC-eend"-gehalte krijgen. Graag hoor ik van lezers of er een fantastisch label mist en waarom. Dus graag jouw input! 

Favoriete hop?

In een poll op deze blog heb ik gevraagd wat de favoriete bitterhop en aromahop is. Ondanks dat er geen tientallen mensen hebben gereageerd, lijkt er wel een voorkeur te zijn. In de onderstaande afbeeldingen is te zien wat de uitslag is geweest.

 

Bitterhop

Voor de bitterhop zijn er een aantal keuzes opgegeven die in Nederland verkrijgbaar zijn. Het zijn voornamelijk Duits of Engelse hopsoorten. Hierbij heb ik de Amerikaanse bitterhoppen (behalve Cascade) buiten beschouwing gelaten. Magnum is de favoriete bitterhop. Deze hop geeft een vrij cleane, licht kruidige bitterheid en heeft een hoog alfazuurgehalte. Een ideale hop voor heel veel verschillende bieren.
Onlangs is er in de brouwerij wel geexperimenteerd met Warrior en Summit hop, welke goed bevallen zijn. Wellicht dat de 3 stemmen op 'anders' in die richting wijzen.

Aromahop

Voor de aromahopkeuzes geldt hetzelfde als voor de bitterhop. In Nederland zijn er veel soorten verkrijgbaar. Saaz is natuurlijk een klassieke nobele hop, de Duitse soorten zijn favoriet vanwege de zachte, kruidige smaak favoriet. De Amerikaanse soorten Cascade en Amarillo zijn goed verkrijgbaar en worden tegenwoordig niet alleen in IPA's en andere hoppige bieren gebruikt, maar er wordt ook in bijv. blondjes en witbier mee geëxperimenteerd. Erg moeilijk om een favoriet aan te wijzen dus. De resultaten laten dus ook diverse favorieten zien: Saaz blijft het meest favoriet. Onlangs is er in de brouwerij gebrouwen met Premiant, een soort superSaaz. Dit is erg goed bevallen, de smaak en geur zijn de sterke variant van de Saaz. 


De favoriete hoppen van Brouwerij de Watertoren zijn voor bitterhop Northern Brewer en Target en voor aromahop Saaz en Fuggles. Ik ben benieuwd wat de personen die 'anders' hadden ingevuld precies bedoelden, dus als diegenen hieronder kunnen reageren?

Brouwerij de Watertoren - op eiken lageren

Het lageren van bier op eikenvaten waar wel of geen andere drank in heeft gezeten, heeft de laatste jaren een grote vlucht genomen. Zeker in Amerika zijn er veel brouwers die bourbon, whiskey of wijnvaten gebruiken om bier in te lageren. In Nederland zijn brouwers als De Molen en Emelisse die dit ook al doen. Het lageren op een dergelijk vat heeft twee redenen: Het opnemen van de smaak van de drank die er eerder in heeft gezeten. Ten tweede, de smaken uit het hout opnemen. Daarnaast is een houten vat goed geschikt om wilde bieren in te maken. Het hout ademt, waardoor er kleine hoeveelheden zuurstof in het bier kunnen treden. Een aantal wilde gisten en melkzuurbacteriën hebben dat nodig om goed te kunnen groeien.

Nu heeft Brouwerij de Watertoren inmiddels ook een vat aangeschaft. Weliswaar heeft er geen drank in gezeten, het is een nieuw vat, maar dit kan natuurlijk opgelost worden door er een kleine hoeveelheid drank in het vat te doen voordat het bier erbij gaat. Het vat heeft van binnen een zwarte binnenkant, wat wijst op het aanbranden van de binnenkant met een vlam. Bij de vaten waar whisky in wordt gelagerd, wordt dit ook gedaan.

Behandeling van het vat

Eerst is het vat gevuld met water. Doordat er kiertjes tussen het hout zitten kan er kleine lekkage ontstaan. Het hout zal uitzetten door het water en de kiertjes zullen dichtgedrukt worden. Na een dag is het vat al redelijk verzadigd met water. Er is nog wel wat water te zien aan de buitenkant, maar er kwamen geen druppels meer door de wand. Het duurt ongeveer 2 weken voordat het vat helemaal gezet is.

Op vat lageren
Het vat zal in eerste instantie gebruikt worden voor een paar bieren die alleen de smaak van het hout en drank nodig hebben. Het idee is om een Imperial stout en een barleywine in het vat te laten lageren. Zware bieren die kunnen verbeteren door het hout dus.
Na een aantal keer zal de overbrenging van de smaak van het hout minder worden en kan het vat in principe opnieuw worden gebrand, maar het kan ook gebruikt worden om bieren met Brettanomyces of spontaan vergiste bieren in te lageren. Het idee is om hiervoor het bezinksel van een Oerbier en een Orval te nemen. Deze bieren bevatten beide de Brettanomyces en zullen eerst gebruikt worden in het grote gist (bezinksel) experiment dat binnenkort gaat plaatsvinden. Daarna zal er bier vergist worden met het bezinksel van Marriage Parfait van Boon en Oud Beersel Oude Gueuze. Later wordt daar misschien een spontaan vergist bier in gedaan. Genoeg ideeen dus.

                                                               

Brouwerij de Watertoren

Brouwerij "De Watertoren" is een thuisbrouwerij met een produktie van meer dan >1 hectoliter per jaar. In de afgelopen 12 jaar zijn er meer dan 100 bieren gebrouwen. Met een eigenzinnige kijk op bier en brouwen weet de brouwer unieke, smakelijke bieren te produceren.

Wat te denken van een stevig gehopte Belgische Pale Ale, Baltic Porter, Belgische blonde, Kokosnoot bier, Doppelbock, een Russian Imperial Stout van 16% of een Pils van 8%? Maar ook een bier met 1 mout en 1 hop zijn zeer de moeite waard. Op deze blog kun je lezen over de geslaagde (en wat minder geslaagde) brouwsels. Daarnaast wordt er verslag gedaan van de experimenten met gist, mout roken, brouwen met moutextract, drank aan bier toevoegen en nog wat experimenten in de toekomst. Genoeg reden om deze blog in de gaten te houden.

Je kunt hier al je vragen stellen en ik beantwoord ze graag. Of laat eens een bericht achter en/of wordt lid van deze blog. Dan weet ik dat er mensen zijn die dit lezen en dat ik niet voor niets aan het schrijven ben geweest... Of gebruik de nieuwe Facebook-Like functie om te laten zien dat je het een goed artikel vond.