Carnivale Brettanomyces 2015

Het Carnivale Brettanomyces is elk jaar weer een uniek festival. Er wordt alleen maar 'funky' bier geschonken door commerciële en hobbybrouwerijen en er zijn masterclasses. De bieren tijdens het festival variëren van sterk zuur tot een beheerste paardendekensmaak. 
Op diverse locaties in Amsterdam, waaronder Brouwerij De Prael, De Bierkoning, In de Wildeman en Beer Temple, worden er evenementen georganiseerd.  De locaties liggen op goede loopafstand van elkaar en er meer dan genoeg bieren te proeven. 

Bier met Brett

Commerciële brouwerijen uit Nederland en buitenland brouwen speciaal voor dit evenement bieren met wilde gisten, melkzuurbacteriën, wilde bevruchting, etc. De Nederlandse brouwerijen zoals de voor de handliggende als Oersoep, Oedipus, Eanske en vandenBroek, maar ook de brouwerijen die doorgaans geen bieren met Brett brouwen, zoals Klein Duimpje, Gulpener, VanderStreek en Rooie Dop hebben speciaal bier gebrouwen.
 Dat het festival buiten de grenzen van Nederland ook leeft, bewijzen de inzendingen uit het buitenland, met bieren van Freigeist, Buxton, Nogne Ø, Brouwers Verzet, Rocket Brewing enz. 
 
Een rondje over het 'festivalterrein' brengt me in de Beer Temple, waar ik een Tropical Ale met Brett van Rocket Brewing Company gedronken. Dit is een 100% Brett IPA met tropische hopsoorten. Een heerlijk fris, citrusachtig bier dat een sterk fruitig karakter heeft. Verder heb ik de M.O.L.E. van Brouwerij To Øl gedronken, een bier met chipotle en chocolade. Een heerlijke volle RIS met een aparte, maar subtiele smaak. Van de Brett heb ik niets geproefd. 
Bij het Jopen café was het live blenden van lambiek met karnemelk door brouwerij De Eem. Na het blenden werd het vat een paar keer de brug af gerold om het optimaal gemengd te krijgen. Aangezien dit mengsel snel schift, moest het brouwsel snel opgedronken worden. Volgens aanwezigen smaakte het naar een soort yoghurtdrink met lambieksmaak. 
Bij Brouwerij de Prael heb ik een barrel-aged IPA en Milk Stout gedronken. Beide erg lekker en natuurlijk vallen deze bieren ook binnen het thema van het festival.  

Homebrewers & Blenders

In de Prael was het deel waar de bieren die door de niet-commerciële brouwers werden geschonken. De bieren van Sjef Brewing and Blending waren beheerst zuur en hadden bijna allemaal vruchten in zich, erg goede lambieks allemaal. Een van mijn favorieten was een bier dat met mango en ananas (geloof ik) was vergist en met Citra was gedrooghopt. Heerlijk citrus en hoppig. Een lambiek van Ars Longa, vita brevis uit Israël was kneiterzuur. Ik proefde een azijnzurigheid die ik minder op prijs stelde. Nu ben ik ook niet perse een zuurbierkenner, maar dit passeert wel de grens van mijn zuurtolerantie.Helaas heb ik van de andere brouwers niets geproefd.
Brouwerij De Watertoren had zich vol enthousiasme maanden geleden opgegeven om ook een Brettbier te schenken op dit festival.
De bierstijl moest een lichte saison met Lactobacillus, biergist en Brettanomyces worden. Door de bitterheid laag te houden, ongeveer 8 IBU, is het mogelijk om de eerste vergisting met de Lactobacillus Delbrueckii uit te voeren. Deze stam heeft namelijk een lage tolerantie voor bitterheid. Na de eerste 'vergisting' van een week, is er een korrelgist (Mangrove Jacks) toegevoegd, waardoor er een goede schuimkraag op het bier is komen te liggen.  Na deze vergisting is het bier geheveld en daarna is er een depot van de American Farmhouse (WLP670) en Brettanomyces Trois bijgedaan. 
De American Farmhouse had in een eerder bier een vervelende geur en smaak afgegeven, daarom had ik nu een beluchte giststarter hiermee gemaakt. So far, so good. Tijdens de volgende 2 maanden vertoonde het bier mooie tekenen van leven van de Brettanomyces. Eerst ontstond er een vliesje over het bier, welke vervolgens in eilandjes bij elkaar trokken en aan het oppervlak bleven liggen. Na 2 maanden is het bier geproefd, waarbij de conclusie was dat het bier erg mild zuur is en er een apart bijsmaakje aanzat, maar dat trekt nog wel weg dacht ik.
In alle wijsheid is er toen voor gekozen om wat Yuzu fruit, een soort Japanse sinaasappel, bij te doen. Lekker fris en citrusachtig. Ook een beetje met de bedoeling om het bijsmaakje iets te verhullen. Twee weken voor het Brett-festival nog maar eens geproefd. Dit is niet goed, het bijsmaakje is er nog steeds, de yuzu is fris en het bier mildzuur. Vooral de onbalans in de zoet-zuur verhouding is het minst aantrekkelijke van dit bier. Wil ik dit bier aan een publiek van beergeeks presenteren? Niet dus. Balen, maar niets aan te doen. 

En wat nu?  Ik heb nog een vat met een Vlaams Bruin! Dit bier staat 10 maanden op een kastanjehouten vat en heeft een mooi vlies/cultuur op het oppervlak staan. Voorzichtig is er 15 liter bier uit het vat gehaald en in een bolfles gedaan. De smaak is best goed: zurig, iets azijn, maar verder prima. Mijn bedoeling met dit bier was om er toch iets anders mee te doen dan de standaard. Van de MadFermentationist heb ik begrepen dat zurig en hoppig prima samen kunnen gaan. Daarom is dit bier gedrooghopt met Amarillo en Mosaic hop. De geur was intens en prettig. Na drie dagen is dit bier in een vat geheveld en op druk gezet. De avond voor het gebeuren nog een laatste proefmoment. Met grof schuim en wat troebel komt het bier uit de kraan en eigenlijk weet je het dan al meteen: Dit is ook niet goed. Aaarrghh! De smaak is scherp, de drooghop zit er niet lekker in verweven en ik vind het gewoon niet in balans, en natuurlijk, daar is die weer, een nasmaakje. Het had zo mooi kunnen zijn, Brouwerij De Watertoren op het Brettanomycesfestival. De mensen zouden vol bewondering de vruchten van mijn brouwkunsten proeven. Helaas, volgend jaar beter. 

Masterclass

Afijn, terug naar het festival, er waren diverse masterclasses over biochemie, geschiedenis van bier, typische brouwmethoden en bieren, brouwen van lambic, eten met Brett, enzovoort. 
Dit jaar ben ik bij de presentatie van Toon van den Broek geweest. Dit is een brouwer in Nederland die lambics en vlaams bruinbieren brouwt. Deze bieren zijn in eerste aanzet door een wilde bevruchting in Groningen op gang gebracht. De fermentatie vindt volledig in eikenvaten. Tussen de brouwsels door worden de vaten gereinigd met water en een ketting om de binnenzijde van het vat vrij te maken van de afzet van eiwitten, micro-organismen en alles wat zich in de loop van de tijd aan de wand hecht. Na het schoonmaken valt op dat de vaten waar eerder de best smakende lambic van getrokken is, ook in de opvolgende bieren een goede smaak geeft. Grotere vaten geven een stabieler en beter smakend bier.  Toon is duidelijk een man met veel ervaring en heeft door veel experimenteren zijn bieren steeds kunnen verbeteren. Tijdens de presentatie werden er bieren gepresenteerd, die het verhaal prachtig ondersteunden. Een voorbeeld hiervan waren twee bieren met een fermentatie in RVS versus houten vaten, waarbij het bier uit de houten vaten veel beter en gebalanceerder smaakte. Een mooie presentatie en enthousiast brouwer.

Carnivale Brettanomyces is een geweldig festival waarbij het publiek over het algemeen erg veel kennis heeft van bier, brouwen en proeven. De gesprekken met andere bezoekers, waarin de Pedio's, Lacto, Barrel aging, pellicle, slijmmethode enzovoorts voorbijkomen, zijn niet voor iedereen te begrijpen en dat maakt het, naast het bier en de gezelligheid, een uniek festival.

Hobbybrouwersdag 20 juni

Het brouwvirus grijpt om zich heen, overal in Nederland komen er elke dag brouwers bij. Na een kleine zoektocht waren er ineens 7 brouwers in de regio.Deze hobbybrouwers, waaronder Brouwerij De Watertoren, hebben hun bieren aan een belangstellend publiek voorgesteld op 20 juni 2015 in Roelofarendsveen.

Het leuke van deze dag was dat er brouwers in de verschillende stadia van het brouwen hun bieren schonken. Brouwer Arno brouwt bier met blikken stroop, wat een mooie instap is om kennis te maken met hygiëne, vergisting en dergelijke. De smaak was prima maar je merkt wel dat door met mout te brouwen, er toch een verbeteringsslag in de smaak te halen is. Brouwerij "Tussen School en Meester" brouwt mooie blondes en tripels met de nadruk op verbeteren van eenzelfde soort recept.
Brouwerij 'Een Beek Vol Water' is nog maar net begonnen en brouwt nu al een goede IPA. Brouwerij Onno had de beste biernaam van het festival met zijn 'Natte Nel', een goede doordrinkblond die iedereen lekker vindt. En dat klopt dat weer mooi met de reputatie van Nel. Verder werd een black IPA van 9,5%, 'Donkere Bennie', geschonken. Lekker stevig bitter en goed citrushoppig. 
De Viking brouwerij had maar liefst zes verschillende bieren meegenomen, varierend van IPA, bock tot Speciale Belge.  Brouwer Bert heeft het brouwvirus goed te pakken en staat elke week achter de ketels. Stuk voor stuk goede bieren. Zo was er voor elk wat wils of dit kleine festival.


De Watertoren heeft een amberkleurig kruidenbier en een Zeebier met zeewier meegenomen, welke goed werden ontvangen. De kruiden-amber is een toegankelijk bier met een lichte kruidigheid. Het bier is makkelijk doordrinkbaar en scoort goed bij iedereen. Bij een eerder evenement was het bier iets zoeter en waren de kruiden meer op de voorgrond. Doordat het bier iets ouder is geworden, zijn de smaken wat meer afgevlakt en is er een gebalanceerder bier ontstaan. 
Het Zeebier is een opvallend bier met peat malt, rookmout, zeewier en whisky. Deze combinatie in een zwart bier hebben toch al een aantal wenkbrauwen laten fronsen. Op papier is dit een moeilijk bier, maar in de praktijk is het een mild gebrand bier met een licht ziltige toets en flarden van whisky. Hiervoor hoeft je helemaal geen whisky-afficionado te zijn, maar toch is het bier niet voor iedereen. 


Het is mooi om te zien dat het product bier mensen enthousiast krijgt. De interactie tussen brouwers was geweldig, het is heel leuk om met mensen te praten die dezelfde passie voor ingrediënten, smaken en processen hebben. 
Voor een eerste keer was het een prima bezocht evenement. De brouwers hadden aan het einde van de dag alweer zin in volgend jaar. Laten we hopen dat dit het begin is van een mooie traditie.

Proefnotitie: Testimony of the Ancients

Testimony of the Ancients. U kent het misschien wel (of niet): het is prachtig mooie metal van vroeger. Voor degenen die het niet begrijpen: Metal is geweldig, pure emotie die bepaalde oergevoelens aanspreekt. Pestilence is een van die bands van toen. We hebben het over 1991 en het album Testimony of the Ancients was uit. Een album met een soort filmische fragmenten, afgewisseld met goede metal.

Het beestje moet een naampje hebben en aangezien het bier een soort reproductie is van een oud bier, is het een Testimony of the Ancients. Het bier is een Imperial Stout met Brown malt en black malt, vergist met een biergist en Brettanomyces Claussinii. Zoals het vroeger in het Britse Rijk werd gemaakt. Voor de ontdekking van de microscoop en micro-organismen.  Een mooie tijd. 

---

Seeking life-answers by using dark powers"
The gates to my subconscious, open wide
Hear and remember, the incantations I recite
Reveal the power, no longer known by man
Possess, before the ancients rule the earth once again

Beneath the seas and skies of the human mind
The abyss yawes wide before me
Uncertain what truth or lies I will find
Appear and share my wisdom, for I know thee


Het bier heeft 9 maanden in een gistvat gestaan. De langzame vorming van een vlies over het bier gaf aan dat de Brettanomyces zijn werk aan het doen was. Langzaam, heel langzaam, maar er gebeurde iets. De laatste 'moeilijke' suikers zijn opgegeten door deze wilde gist. 

Het bier schenkt in met een lichte viscositeit en een diepzwarte kleur. Het schuim is niet overdadig en kleurt beige. Alleen het uiterlijk van het bier is al prachtig.

De geur is licht gebrand en heeft associaties met tabak, caramelmout, koude koffie en bittere chocolade. De Brettanomyces voegt hier nog een extra laag aan toe. 

De smaak is een goede balans tussen donkere mout en gistkarakter. Het bier is maar mild gebrand. De gist en Brett geven het bier een cleane smaak met relatief mild Brettkarakter, welke leerachtig overkomt. Niet trekkerig of misplaatst, maar een associatie met vers leer. Een (bij gebrek aan betere omschrijving) dierlijke smaak met een zeer milde zurigheid die goed combineert met de gebrande smaken. Het mondgevoel is door de verre uitvergisting licht plakkerig en voorkomt hiermee een moeilijk drinkbaar bier.

Een volgende versie zou misschien wat kunnen profiteren van een houtlagering, iets hogere bitterheid en meer late hoppen. Verder een erg geslaagd bier.

Proefnotitie: Surf's Up Blond

Vraag mensen eens naar hun favoriete blond en vooral het waarom, dan zijn er maar weinig mensen die kunnen uitleggen wat ze er dan zo lekker aan vinden. Lekker zoet, of goed bitter en met een beetje geluk zeggen ze nog iets als droog, hoppig of moutig. Dit is een van de redenen waarom het definiëren van het perfecte blondje zo moeilijk is. Verder zijn er natuurlijk de verschillende interpretaties van een blonde. Van een 5% mild, licht gekleurd bier tot koperkleurig met 8% alcohol, tot aan bijna IPA-achtige gerstenatten.

De Surf's Up Blond is een voortzetting van een lijn van blonde bieren met een relatief laag alcoholpercentage van 5.5-6,0% met wat kruidigheid en de T-58 gist. Deze gist bepaalt een groot deel van de smaak van het bier en is een van de weinige korrelgisten die een bier een Belgisch smaakprofiel kan geven. Dit bier bevat daarnaast nog sinaasappelschil en korianderzaad, wat normaal gesproken ook in een witbier wordt gebruikt. Het doel is om een mild, maar smaakvol blond op tafel te zetten. Hier volgt de smaaknotitie van het bier. 
Het bier schenkt in met een oranje-gouden kleur en een inzakkend schuimkraag. Er is weinig koolzuur te zien.

De geur is prettig waarbij vooral de citrus bovenkomt. De T-58 gist geeft een prettige fruitigheid die ook neigt naar fenolisch, iets wat typisch is bij o.a. witbieren. De mout geeft een zoetige, honingachtige geur die prettig combineert met het gistkarakter. De hop is maar heel licht te ruiken en geeft licht citrus en kruidigheid.

De smaak is mild, het bier is mooi gebalanceerd, misschien iets te veel richting zoetheid. Het mondgevoel is vol en het bier laat wat plakkerigheid op de lippen achter. De fruitige, citrusachtige smaakcombinatie van de gist en de sinaasappelschil geven het bier een frisheid die doen denken aan een witbier. Het is echter geen witbier in de zin dat het granige van de ongemoute granen ontbreekt. Het bier ligt qua doordrinkbaarheid ergens tussen een pils en speciaalbier.

De T-58 had in het verleden nooit echt mijn voorkeur, maar in de blond met drooghoppen en in dit bier geeft de gist een prettig, licht fenolisch gistkarakter. Ik had bij deze gist de associatie van leverworst (?), maar de gist is in kwaliteit verbeterd of mijn bier/proces is beter geworden. Dit is een prettig bier en de opzet is goed geslaagd.